Kripto Para Taslak Düzenlemesi Hakkında
Herkesin merakla beklediği ve kripto alanın düzenlenmesi noktasında mihenk taşı niteliğindeki taslak düzenlemenin ayak seslerini kamuoyunda duymaya başladık.
Herkesin merakla beklediği başlıklarda yeni taslak düzenlemenin neleri içerdiği ve ne getireceği heyecanla takip ediliyor. Diğer taraftan, düzenleme kapsamının içeriğine dair duyumlardan öte şu an için pek bir veri henüz resmi olarak yayımlanmış olmasa da, kripto alım satımından alım-satım platformlarının regüle edilmesine, kripto varlıkların saklanmasından bankaların rolüne, vergi boyutundan sorumluluklar ve hatta cezai hükümlere kadar bir çok hususun netleştirileceği beklentisi oldukça yüksek.
Düzenlemenin kapsamında değerlendirilen bir takım taslak maddeler şu şekilde özetlenebilir;
Düzenleme Başlıkları
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'na eklenen maddeler ile bir takım tanımlamalar yapılıyor. Bunlar; cüzdan, kripto varlık, kripto varlık alım satım platformu, kripto varlık hizmet sağlayıcı, kripto varlık saklama hizmeti, gibi.
Diğer bir husus; kripto varlık alım satım platformlarına, platformlar üzerinden kripto varlıkların alınıp satılmasına, transferine ve kripto varlıkların saklanmasına ilişkin usul ve esasların SPK tarafından düzenleneceği anlaşılıyor. Ayrıca, sayılan faaliyetleri yerine getirmek üzere kripto varlık alım satım platformlarının kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için SPK'dan izin alınması zorunlu tutuluyor. Yani bir lisanslama ve başvuru sürecinin olacağı anlaşılıyor. Buna dair usul ve esaslar yine SPK tarafından belirlenecektir.
Kripto varlık alım satım platformlarının ortaklarına dair tıpkı Bankacılık Kanunu'na benzer şekilde bir takım şartlar getiriliyor. Keza yönetim kurulu üyesi olsun olmasın farketmemek üzere -mali güç şartı hariç olmak üzere- şirketi temsile yetkili kişilerin de bu şartlara sahip olması söz konusu.
SPK'nın platformlarda işlem görecek kripto varlıkların belirlenmesine ilişkin düzenleme yapmaya yetkili olması ilginç bir taslak düzenleme oluyor. Yani, hangi kripto paraların listeleneceği veya delist olacağını SPK belirliyor. Bu kısmın ilginçliği şu ki dünyada bu yöndeki ilk düzenleme olabilir!
Diğer bir ilginç husus ise; platform müşterilerinin kripto varlıkları ancak yetkilendirilmiş kuruluşlar arasında transfer edilebilmesi. Yetkilendirilmiş kuruluşların Türkiye’de yerleşik müşterilerinin yurtdışı kuruluşlarda gerçekleştirecekleri alım satım işlemleri ve bu işlemlere bağlı kripto varlık transferleri yalnızca yetkilendirilmiş kuruluşlar vasıtasıyla yapılabiliyor! Buradaki yaklaşımda da bir sıkıntı var gibi görünüyor. Şöyle ki; merkeziyetsiz cüzdanlar (yani Metamask, vb. gibi soğuk cüzdanlar) nasıl çalışacak, nasıl izin alacak, vs!
Önemli bir diğer yaklaşım ise; kripto varlık alım satım platformlarına üye olan müşterilere ait kripto varlıkların ve müşterilere ait nakit varlıkların BDDK tarafından uygun görülen bankalarda saklanması söz konusu, ki olabilir ve bu durum açıkçası kripto alanına olan finansal tüketici güvenini de artırabilir.
Diğer finansal sektör düzenlemelerinde olduğu gibi ve ayrıca MASAK'a tabi yükümlülüklere uyum noktasında, kripto varlık alım satım platformları ile bu platformlara üye olmak isteyen müşteriler arasında imzalanan sözleşmelerin uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın SPK'nın yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân verecek yöntemler yoluyla kurulabilmesi mümkün oluyor. Ki buna dair usul ve esaslar SPK tarafından belirleniyor olacaktır. Bu gayet olumlu bir yaklaşımdır, böylece bankalar ve 6493 sayılı Kanuna tabi diğer yetkilendirilmiş ödeme ve elektronik para kuruluşların da olduğu gibi 'uzaktan müşteri edinimi' yasal zeminde mümkün hale geliyor ve kimlik tespitine dair MASAK mevzuatına uyum sağlanmış oluyor. Yani düzenlemenin, "Digital Onboarding" ve "AML" ile ilgili hususları tanımlaması ve esasları içeriyor olması gayet olumlu olur düşüncesindeyim.
İzinsiz faaliyetlere para cezası ve hatta hapis cezası söz konusudur. Bununla da sınırlı değil yani nakit ödeme ve kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememesinden kaynaklanan zararlardan yine platformlar sorumlu tutulacaktır.
Ayrıca, yabancı borsaların da faaliyetleri için izin alması zorunlu hale geliyor. Yalnız bu izin mevzusunda, dünyada var olan yüzlerce borsanın nasıl izin alacağı ve buna dair uygulama usul ve esaslarının nasıl olacağı gerçekten büyük bir merak konusudur!
Reklam yasağı! Eğer izinsiz reklam yapılırsa veya izinsiz olarak faaliyet yürütülürse ilgili platforma ait sitenin erişime kapatılması ve diğer yaptırımlar (hapsi, ceza, vs.) söz konusu!
Bir diğer enterasan yaklaşım ise kripto alım satım platformlarında işlem yapanlara yönelik. Şöyle ki; kripto varlık alım satım ve transfer işlemlerini SPK tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlar dışında yapanların tespiti halinde, işlem yapanlara SPK tarafından 10bin TL'den az olmamak üzere işlemin tutarının 3 katı kadar idari para cezası uygulanıyor. Ayrıca işlem yapıldığına dair tespit yapılamamış olsa bile eğer yetkilendirilmiş kuruluşlar dışında hesap açarsanız 10bin TL idari para cezası uygulanıyor! Buradaki yaklaşım sanıyorum biraz sorunlu, TR'de herkesin malumu olduğu üzere yasa dışı bahise de bu durum benzetilebilir, yani bahis için teknolojinin nimetlerinden faydalanan ve regüle edilmemiş kanallarda bahis dünyasının illegal olarak faaliyetlerine devam ettiği düşünüldüğünde merdivenaltı diye tabir edilen düzenleme alanın dışına itilmiş bir dünyanın oluşumuna da yol açılabilir diye düşünmek mümkün!
Yine enterasan bir diğer düzenleme yaklaşımı SPK'nın platformun gelirine bir nevi ortak olmasıdır. Şöyle ki; kripto varlık alım satım platformlarının izin alıp faaliyete başladığı yıldan itibaren, faiz hariç tüm gelirlerinin maksimum 10%'u olmak üzere her yıl için SPK tarafından belirlenen oranda SPK'ya ödeniyor olacaktır. Bu maddeye göre yapılacak ödemelerin zamanı ve tutarları, oran değişikliği veya önceki yıldan tahakkuk eden gelirlerin yeni yılda talep edilmesi vs. tüm hususlar SPK tarafından belirleniyor.
Taslak düzenlemeye dair daha detaylı bir incelemeyi ve dikkate değer çok kıymetli önerileri, Av.Sima Baktaş'ın kaleme aldığı bu linkten de okuyabilirsiniz.
Buradaki içerikler tamamen kamuoyundan ve takip edilen diğer kamusal bilgilerden, haberlerden, vb. derlenmiştir. Elbette ki taslakla ilgili kamu ya da özel kuruluşlara ve kişilere görüşe açıldığında (belki de ilgili paydaşlarca inceleniyordur) kamuoyu tarafından daha etraflıca tartışılacak ve yorumlanacaktır. Eklenecek ilave görüşlerle beraber düzenleme hükümleri umuyorum ki ülkemizin bu alandaki etkinliğinin artmasına neden olur ve bir nevi cazibe merkezi olmasının önü açılır. Umalım ki böyle olsun.
Şimdiden ülkemize ve ilgili tüm paydaşlara yeni düzenlemenin hayırlı olmasını dilerim.
